شبکه بهداشت رودبار

تیروئید

غده تیروئید در جلوی گردن و اطراف نای قرار دارد، شکل این غده شبیه به پروانه است که بدن آن در وسط و بال‌های آن به اطراف گسترش یافته اند. تیروئید یکی از غده های مهم بدن است که وظیفه کنترل متابولیسم‌ها را بر عهده دارد. در فرایند متابولیسم، مواد غذایی وارد شده به بدن تبدیل به انرژی می‌شوند.

انرژی حاصل از متابولیسم، برای عملکرد صحیح بدن لازم می‌باشد به طوری که تامین انرژی تمام سیستم‌های بدن را انجام می‌دهد تا اندام‌های بدن وظایف خود را به درستی انجام دهند. کنترل متابولیسم از طریق تیروئید با استفاده از هورمون تیروکسین که حاوی ۴ اتم یدید و هورمون تری یدوتیرونین، حاوی ۳ اتم یدید، صورت می‌گیرد.

این دو هورمون به وسیله تیروئید تولید می‌شوند و میزان انرژی دریافتی سلول‌های بدن را تنظیم می‌کنند. اگر تیروئید عملکرد صحیحی داشته باشد و بین هورمون ها تعادل برقرار باشد، متابولیسم بدن شما به درستی کار می کند.

کنترل عملکرد تیروئید در جریان خون به وسیله غده هیپوفیز واقع در مرکز جمجمه، که در زیر مغز قرار دارد، انجام می شود. اگر میزان این هورمون از سطح مورد نیاز بالاتر یا پایین تر برود، غده هیپوفیز مقدار آن را تنظیم می کند. در این زمان هورمون تنظیم‌کننده تیروئید که TSH، نام دارد به تیروئید ارسال شده و پیام‌هایی برای تنظیم میزان مورد نیاز آن را، مخابره می کند تا تعادل و حالت طبیعی بدن را برگرداند.

پرکاری تیروئید

وقتی تولید تیروئید توسط هورمون تیروئید، بیش از اندازه مورد نیاز بدن باشد، بیماری پرکاری تیروئید در بدن اتفاق می‌افتد. به دلیل تولید مقدار زیادی از این هورمون بدن مجبور است که به سرعت انرژی حاصل از متابولیسم را مصرف نماید که در این صورت فرد احساس خستگی فراوان می‌کند. در این حالت، افزایش ضربان قلب، کاهش وزن و ضعف اعصاب، جز علائم غالب به حساب می‌آیند.

کم کاری تیروئید

تولید تیروئید به میزان کمتر از حد مورد نیاز بدن توسط هورمون تیروئید، باعث ایجاد بیماری کم کاری تیروئید می‌شود. افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند دائم احساس خستگی دارند، نسبت به دمای سرد کم تحمل هستند و دچار افزایش وزن می شوند.

اختلالات کم کاری و پر کاری تیروئید، ممکن است در اثر عوامل مختلفی در افراد به وجود بیاید که یکی از آن عوامل، ارثی بودن این بیماری است.

آزمایش تیروئید

تمام افراد سالم هم باید برای چک کردن میزان تیروئید خود آزمایش‌های مرتبی را انجام دهند تا از سلامت و عملکرد، این غده اطمینان حاصل کنند. افرادی که مبتلا به بیماری دیابت، مخصوصا دیابت نوع یک هستند، به دلیل اینکه بیشتر در معرض خطر این بیماری می باشند، باید پس از تشخیص بیماری دیابت، هر سال آزمایش تیروئید بدهند. ولی افراد مبتلا به دیابت نوع دو در صورت توصیه پزشک باید آزمایش را انجام دهند.

علائم پرکاری تیروئید

افرادی که مبتلا به بیماری پرکاری تیروئید هستند، علائمی از جمله: عصبی شدن، استرس و اضطراب، تحریک‌پذیری، بی‌خوابی، کاهش وزن، ضعف و لرزش اعضای بدن، گواتر یا بزرگ شدن غده تیروئید، احساس گرمای فراوان، قاعدگی‌های نامنظم و یا توقف قاعدگی در زنان و همچنین سوزش چشم یا مشکلات بینایی، را تجربه می کنند.

علائم کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید نیز دارای علائم مشخصی می‌باشد، از جمله این علائم: افزایش وزن بدن، احساس خستگی، فراموشی، قاعدگی‌های مکرر و با شدت فراوان در زنان مبتلا به کم کاری تیروئید، صدای بم و خشن، رشد موهای درشت و ضخیم و احساس سردی در دمای بدن، می‌باشد.

تشخیص تیروئید

اگر احساس می‌کنید که دارای علائم بیماری‌های کم کاری یا پرکاری تیروئید هستید حتما جهت معاینه به پزشک مراجعه کرده و وضعیت خود را شرح دهید. از قطعی‌ترین روش‌ها برای تشخیص این بیماری، آزمایش خون است که در آن، میزان هورمون‌های تیروئید در خون اندازه‌گیری شده و نوع بیماری شما مشخص می‌شود. در این آزمایش خون از طریق ورید گرفته می‌شود.

پزشک متخصص ممکن است از چند آزمایش برای تشخیص تیروئید استفاده کند، که این آزمایش‌ها شامل: آزمایش های TSH، T4 و T3 می‌باشند، این آزمایش‌ها به طور دقیق عملکرد غده تیروئید شما را نشان می‌دهند. اگر در نتایج آزمایشات، میزان TSH، بالا باشد و میزان T4 پایین تر از حد تعادل باشد، فرد مبتلا به کم کاری تیروئید است.

در چه سنی بیماری تیروئید شایع می شود؟

بیماری تیروئید یک بیماری ارثی و اکتسابی است که می تواند در هر سنی برای مردان یا زنان پیش بیاید. با توجه به نوع تغذیه و فعالیت های بدنی افراد ممکن است در سنین مختلف به این بیماری مبتلا شوند. اما طبق شواهد به دست آمده، این بیماری یکی از بیماری‌های شایع در زنان ۲۰ تا ۳۰ سال می‌باشد. در این سن معمولا خانم‌ها دچار کم کاری تیروئید می‌شوند،که باید جهت کنترل وضعیت خود به صورت سالانه تیروئید خود را چک کنند.

درمان کم کاری تیروئید با استفاده از دارو

افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند باید به صورت روزانه از داروی Levo-T, Synthroid،که یک هورمون مصنوعی به نام تیروئید لووتیروکسین است، استفاده نمایند. این دارو حتما باید توسط پزشک متخصص تجویز شود تا میزان دوز مورد نیاز و طول دوره مصرف به درستی رعایت گردد. استفاده از این دارو کمبود ترشح هورمون را جبران می کند و باعث تنظیم ترشح تیروئید می شود.

واحد مبارزه با بیماریها-شبکه بهداشت و درمان شهرستان رودبار