شبکه بهداشت رودبار

امگا 3 چیست و چه خواصی دارد؟

امگا 3 یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان برخی چربی ها وجود دارد و ویژگی های خاصی دارد. این اسیدهای چرب را به این دلیل ضروری نامیده اند که اولاً برای ادامه حیات بدن کاملاً ضروری است و ثانیاً چون توسط خود بدن انسان قابل تولید نیست، حتماً باید از طریق رژیم غذایی و با مکمل ها تأمین شود در واقع بدن انسان برای برطرف کردن نیازهای خود به مواد تغذیه ای ازجمله اسیدهای چرب و پروتئین نیاز دارد . اسیدهای چرب از اجزای تشکیل دهنده چربی هاست که بدن قادر به تولید انواع ضروری آن نیست و باید از طریق ماده غذایی تأمین شود.تحقیقات نشان داده اند امگا 3 تأثیر مثبتی در روند درمان میگرن، استرس، تنش های عصبی و افسردگی دارد. به طوری که اگر روزانه 2گرم امگا 3 خالص به بیماران مبتلا به میگرن داده شود، در برخی موارد میگرنشان کنترل می شود .مطالعه های اخیر نشان داده اند، امگا 3 نه تنها در پیشگیری از برخی سرطان ها و بیماری های قلبی بلکه در کاهش عوارض شیمی درمانی نیز موثر است. مصرف امگا 3 در بیماران مبتلا به سرطان پستان به خصوص بیمارانی که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند و دچار اختلال های عصبی هستند و اعصاب دست و پای آن ها دچار گزگز و درد شدید می شود، مفید است .

بهترین منابع اسید چرب امگا 3 انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان و گردو است. در واقع منبع امگا 3 در ماهی هایی مانند ماهی آزاد، قزل آلا، تن و شاه ماهی تعریف می شو در این بیماران مصرف این اسید چرب تحمل شیمی درمانی را بالا می برد. همچنین امگا 3 می تواند عوارض عصبی ناشی از دیابت را کاهش دهد. تحقیقات در زمینه تأثیر امگا 3 بر ام اس نیز در دست انجام است و نتایج موثری نیز به دست آمده. طبق بررسی ها، مکمل این اسید چرب، پیشرفت ام اس را کند می کند .

کدام مواد غذایی امگا 3 دارند؟

بهترین منابع اسید چرب امگا 3 انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان و گردو است. در واقع منبع امگا 3 در ماهی هایی مانند ماهی آزاد، قزل آلا، تن، اسقومری و شاه ماهی تعریف می شود .در گیاهان نیز روغن های سویا، آفتابگردان، دانه کتان و گردو، فندق و کنجد حاوی امگا 3 است. علاوه بر این، مواد غذایی غنی شده با امگا3 مانند برخی از نان ها، آب میوه ها، روغن ها و تخم مرغ مورد توصیه متخصصان تغذیه است .

زیتون چطور؟

زیتون و روغن آن برخلاف باور عموم امگا 3 قابل ملاحظه ای ندارد.

درچه شرایطی لازم است افراد از مکمل امگا 3 استفاده کنند؟

اگر فردی در هفته 3 تا 4 وعده ماهی مصرف نکند، از یک سالگی به بعد برای کمک به رشد مغزی و پیشگیری از بسیاری بیماری ها مصرف مکمل امگا 3 یا شربت روغن ماهی برایش لازم است. همان طور که می دانید، اسید چرب امگا 6 در تمام روغن های مایع یافت می شود بنابراین اگر در هفته 3 تا 4 بار ماهی نخوریم، تعادل امگا 3 و امگا 6 به هم می ریزد هنگام مصرف مکمل امگا 3 باید نکته ای را رعایت کرد تا جذب آن افزایش پیدا کند؟

بهتر است امگا 3 را همراه با وعده غذای اصلی مصرف کرد زیرا مکمل آن نوعی روغن است و همراه غذا بهتر جذب می شود. البته افرادی که بعد از مصرف آن دچار ضعف در پا می شوند، می توانند مکمل را قبل از خواب مصرف کنند .

ماهی بخور، امگا 3 نخور !

اگر در سبد غذایی خانوار به طور متوسط 3 4 بار در هفته هر بار 01 021 گرم ماهی مصرف شود افراد به هیچ وجه نیازی به مصرف امگا3 نخواهند داشت، اما اگر ماهی مصرف نمی شود، می توان از مکمل امگا 3 استفاده کرد. مقدار مکمل مصرفی در دوز غیر درمانی یک گرم و در دوز درمانی 3 گرم در روز است. مکمل امگا 3 باید زیر نظر پزشک و بعد از انجام آزمایش های لازم و تشخیص وضعیت اکسیداسیون بدن تجویز شود. می گوییم زیر نظر پزشک زیرا مصرف خودسرانه این مکمل عارضه دار است . وقتی مکمل امگا 3 بیش از مقدار مورد نیاز مصرف می شود، چون یک نوع اسید چرب است، با اسید چرب امگا 6 که برای عملکرد بینایی و مغزی لازم است، رقابت می کند و میزان جذب آن را پایین می آورد. از سوی دیگر، وقتی امگا 3 به طور خالص در برنامه غذایی گنجانده  می شود، کلسترول که برای غشای سلول های بدن مورد نیاز است، کاهش می یابد و یکپارچگی غشاهای سلولی از بین می رود. در دوره های خاصی مثل بارداری یا شیردهی نیز مصرف مقادیر بالای امگا 3 می تواند خطرساز باشد . افزایش بیش از حد امگا 3 در بدن پاسخ های سیستم ایمنی را کند و واکنش های دفاعی مثل پاسخ به میکروب ها را ضعیف می کند. حتی می تواند تری گلیسیرید خون را ید می شود و بعد از اکسیداسیون به بافت های مختلف از جمله عروق و حتی کبد آسیب می رساند و می تواند کبد چرب ایجاد کند.

امگا 3 ممنوع !

با همه خواص مفیدی که مصرف امگا 3 دارد، اما برای برخی هم مضر است. افراد دچار اختلالات خونی، کسانی که پوستشان به راحتی دچار کوفتگی و کبودی می شود، کسانی که از داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین یا وارفارین استفاده می کنند، افرادی که به غذاهای دریایی حساسیت دارند و افرادی که فشار خون خیلی بالا و کنترل نشده دارند، نباید امگا 3 مصرف کنند. مصرف دوز بالای امگا 3 سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند بنابراین کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است نباید از آن استفاده کنند.

امگا 3 علیه بیماری ها

مصرف امگا 3 در واقع می تواند برای مبتلا نشدن به مجموعه ای از بیماری ها مفید باشد که برخی از این موارد را مرور می کنیم .  اولین و مهم ترین تأثیری که امگا 3 به آن معروف شده، نقش آن در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی است رژیم غذایی سرشار از امگا 3 مانع خشکی و ریزش مو می شود .به گفته پزشکان، سالمندان برای پیشگیری از آلزایمر غذاهای حاوی امگا 3 مصرف کنند امگا 3 باعث بهبود خلق و خو، رفتار و شخصیت اشخاص می شود. نتایج تحقیقات نشان می دهد افرادی که میزان اسیدهای چرب امگا 3 در خون آن ها کم است، نسبت به دیگران رفتار متغیرتر و دیدگاه منفی تری دارند و دارای علائم خفیف افسردگی هستند، در عین حال افرادی که اسیدهای امگا 3 بیشتری در خون خود دارند،سازگارترند.

منبع : دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت