راههای سرایت بیماری تب مالت یا بروسلوز
شناخت و درمان بیماری تب مالت ، علایم و پیشگیری در مصاحبه با خانم دکتر قوانلو رئیس مرکز خدمات جامع سلامت شهری روستایی جیرنده
خانم دکتر قوانلو بیماری تب مالت یا بروسلوز را یکی از مهمترین بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان در ایران عنوان نمودند که هم از نظر مشکلات بهداشتی و هم به لحاظ اقتصادی حائز اهمیت میباشد. در واقع یک بیماری عفونی مشترک بین انسان و دام میباشد که میتواند هم در انسان و هم در حیوان ایجاد بیماری کند. با توجه به عوارض ناشی از بیماری ، ازمان علائم ، مدت طولانی درمان ، غیبت از کار نیروی فعال جامعه و بار اقتصادی که تحمیل میکند باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
ایشان بیان نمودند عامل بیماری باکتری بروسلا نام دارد که یک کوکو باسیل گرم منفی فاقد کپسول و بدون تحرک میباشد.
ازمیان گونه های متفاوت بروسلا چهار گونه ( ملی تنسیس ، ابورتوس ، کانیس و سوئیس ) از جهت ارتباط با بیماری زایی در انسان اهمیت دارند. بروسلا ملی تنسیس مهاجم ترین و بیماری زا ترین گونه در بین گونه های جنس بروسلا هست که عامل بیشتر موارد علامت دار در انسان و عامل اصلی بیماری در گوسفند و بز میباشد. که نوع غالب در کشور ماست.
بروسلا ابورتوس در گاو ایجاد بیماری میکند و کمتر برای انسان بیماری زا بوده و بیشتر عفونت ها به نسبت خفیف یا بدون علامت هستند.گونه کانیس و سوئیس به ترتیب از سگ و خوک به انسان منتقل میشوند که خوشبختانه در ایران نداریم.
ازمیان گونه های متفاوت بروسلا چهار گونه ( ملی تنسیس ، ابورتوس ، کانیس و سوئیس ) از جهت ارتباط با بیماری زایی در انسان اهمیت دارند. بروسلا ملی تنسیس مهاجم ترین و بیماری زا ترین گونه در بین گونه های جنس بروسلا هست که عامل بیشتر موارد علامت دار در انسان و عامل اصلی بیماری در گوسفند و بز میباشد. که نوع غالب در کشور ماست.
بروسلا ابورتوس در گاو ایجاد بیماری میکند و کمتر برای انسان بیماری زا بوده و بیشتر عفونت ها به نسبت خفیف یا بدون علامت هستند.گونه کانیس و سوئیس به ترتیب از سگ و خوک به انسان منتقل میشوند که خوشبختانه در ایران نداریم.
در ادامه ایشان راه های سرایت بیماری تب مالت یا بروسلوز را اینگونه بیان نمودند :
راه های انتقال بیماری را میتوان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد یکی از طریق تماس با دام که در برخی مشاغل به طور شایع تری دیده میشود مانند دامداران ، دامپروران ، چوپانان ، قصابان و کارکنان کشتارگاه و دامپزشکان و پرسنل ازمایشگاه. دیگری مصرف فراورده های لبنی آلوده.
باکتری میتواند از راه گوارشی ، استنشاقی ، مخاطی و جلدی وارد بدن انسان شده و ایجاد بیماری نماید. پس از طریق تماس مستقیم با ترشحات ، بافت ها و مواد دفعی حیوانات آلوده یا اشیای آغشته به ترشحات عفونی از طریق ملتحمه چشم و خراش ها و جراحات موجود در پوست دست در صورت استفاده نکردن از وسایل حفاظت فردی به انسان منتقل میشود. همچنین از طریق استنشاق ذرات عفونی موجود در فضای اصطبل و آغل ( با توجه به سبک زندگی روستایی و دامپروری سنتی و نزدیکی محل سکونت با محل نگهداری دام این قسمت حائز اهمیت است). و آزمایشگاه ( در اثر شکسته شدن محیط کشت ) سرایت پیدا میکند.گاهی فرو رفتن سرنگ حاوی واکسن هنگام واکسیناسیون دام ها در بدن دامپزشک یا تکنسین میتواند باعث انتقال بیماری شود.
مصرف فراورده های لبنی غیر پاستوریزه خصوصا شیر خام ، پنیر تازه ، سرشیر ، خامه تازه و بستنی سنتی میتواند موجب انتقال بیماری شود. موارد بروسلوز انسانی ناشی از گوشت و فرآورده های آن کمتر از استفاده از فراورده های آلوده لبنی میباشد با این وجود گوشت و کلیه بافت ها و احشا و خون حیوان ممکن است آلوده کننده باشد بخصوص اگر خوب پخته نشده باشد.
مواد لبنی که در روند تهیه آن ها شیر جوشانده میشود ( ماست یا کشک ) شانس آلودگی ندارند.
مواد لبنی که در روند تهیه آن ها شیر جوشانده میشود ( ماست یا کشک ) شانس آلودگی ندارند.
دکتر قوانلو پیشگیری از بیماری تب مالت یا بروسلوز را اینگونه بیان نمودند :
از آنجایی که وفور بیماری در سن 30_20 سالگی میباشد و نیروی فعال و کارآمد کشور در معرض خطر این بیماری هستند بحث پیشگیری مهم تلقی میشود. و با توجه به اینکه فصول بهار و تابستان همزمان با فصل زایش و شیردهی دامهاست لازمست توجه و دقت بیشتری در این فصول صورت گیرد.
راه های پیشگیری به همان راه های سرایت بیماری مرتبط میباشد. یکی بحث مربوط به تغییر عادات غذایی شامل پرهیز از مصرف شیر خام و سرشیر و پنیر تازه محلی و جوشاندن شیر ( به مدت 5 دقیقه در حرارت جوش قرار گیرد ). جالبست بدانیم باکتری بروسلا به حرارت و رادیاسیون حساس است و با پاستوریزه کردن و جوشاندن از بین میرود اما به یخ زدن و خشک شدن مقاوم میباشد. در بستنی با حرارت صفر درجه سانتی گراد تا 30 روز باقی میماند. ودر اثر خشک شدن به ذرات معلق در هوا تبدیل میشود که موجب انتقال بیماری از راه استنشاقی میشود.
در انواع پنیر نمک زده باکتری میتواند از 75 تا 100 روز زنده بماند. ( عموما مدت زمان 3 ماهه برای نگهداری پنیر در نظر گرفته شده است ).
پرهیز از مصرف گوشت نپخته ، طحال خام و جگر آبدار ، رعایت اصول حفاظت فردی در هنگام تماس با دام و محصولات و ترشحات آلوده حیوان از دیگر روش های پیشگیری میباشد. استفاده از دستکش ، عینک ، روپوش و ماسک حین تماس بسیار مهم است.
از آنجاییکه بیماری در حیوان آلوده به صورت سقط خودش را نشان میدهد آموزش دامداران در ارتباط با چگونگی برخورد با دام های سقط نموده ، جنین های سقط شده ، مراقبت های بهداشتی حین زایمان میتواند موثر باشد. با توجه به اینکه تمام بافت ها و جفت و محصولات حاملگی میتوانند آلوده کننده باشند، ضد عفونی کردن جایگاه و محتویات سقطی و زایمانی به وسیله فرمالین را باید در نظر داشت. جدا کردن دام های علامت دار و سقط کرده و قرنطیه کردن به مدت 1 الی 2 هفته باعث کاهش احتمال گسترش باکتری در گله میشود.
دکتر قوانلو در انتها یکی از مهمترین موارد در بحث پیشگیری را واکسیناسیون دام ها دانسته که از طریق سیستم های دامپزشکی صورت میگیرد و در نهایت کنترل بروسلوز به حذف و ریشه کنی بیماری در منشأ آن یعنی حیوانات وابسته است.
نظر دهید